پروتز اندام فوقانی یکی از دستاوردهای مهم در زمینه توانبخشی است که به افراد با قطع عضو در قسمت‌های مختلف دست و بازو کمک می‌کند تا توانایی انجام فعالیت‌های روزمره خود را باز یابند. پروتزهای اندام فوقانی با توجه به نوع نیاز و سطح قطع عضو طراحی می‌شوند و به گونه‌ای ساخته شده‌اند که جایگزینی کامل برای عضو از دست رفته باشند. برخلاف ارتز که برای پشتیبانی از اندام موجود استفاده می‌شود، پروتز به طور کامل جایگزین اندام از دست رفته می‌شود و وظیفه بازیابی عملکردهای از دست رفته را دارد.

پروتز اندام فوقانی چیست؟

پروتزهای اندام فوقانی دستگاه‌های مصنوعی هستند که به منظور جایگزینی بخش‌های از دست رفته دست و بازو طراحی شده‌اند. این پروتزها برای افرادی که به دلایل مختلف مانند تصادف، بیماری یا مشکلات مادرزادی دچار قطع عضو شده‌اند، امکان بازیابی عملکرد دست را فراهم می‌آورند. استفاده از پروتزهای اندام فوقانی می‌تواند به بهبود کیفیت زندگی افراد کمک کرده و استقلال آن‌ها را در انجام کارهای روزمره افزایش دهد.

انواع پروتزهای اندام فوقانی

پروتزهای اندام فوقانی به چندین نوع مختلف تقسیم می‌شوند که هر کدام بر اساس سطح قطع عضو و نیازهای فردی بیمار طراحی شده‌اند. برخی از انواع اصلی پروتزهای اندام فوقانی عبارتند از:

پروتزهای مچ دست (Wrist Prostheses)

این نوع پروتزها برای افرادی که مچ دست خود را از دست داده‌اند طراحی شده و امکان حرکت و استفاده از دست را به فرد باز می‌گردانند.

پروتزهای زیر آرنج (Transradial Prostheses)

این پروتزها برای افرادی که دست خود را از زیر آرنج از دست داده‌اند، مناسب هستند. این نوع پروتزها به گونه‌ای طراحی شده‌اند که امکان خم و راست کردن دست و استفاده از آن برای کارهای مختلف را فراهم کنند.

پروتزهای آرنج (Elbow Prostheses)

این نوع پروتزها برای جایگزینی مفصل آرنج و بخش‌هایی از دست طراحی شده‌اند و می‌توانند حرکات طبیعی آرنج را تا حد امکان شبیه‌سازی کنند.

پروتزهای بالای آرنج (Transhumeral Prostheses)

این نوع پروتزها برای افرادی که دست خود را از بالای آرنج از دست داده‌اند، مناسب هستند. این پروتزها معمولاً شامل مکانیزم‌های پیشرفته‌ای برای شبیه‌سازی حرکت بازو و آرنج هستند.

پروتزهای شانه (Shoulder Prostheses)

برای افرادی که قسمت شانه را از دست داده‌اند، پروتزهای شانه طراحی می‌شوند که امکان حرکت طبیعی شانه را تا حد ممکن فراهم کنند.

مزایای استفاده از پروتزهای اندام فوقانی

پروتزهای اندام فوقانی به افراد کمک می‌کنند تا بتوانند استقلال خود را باز یابند و به زندگی عادی و اجتماعی بازگردند. برخی از مزایای اصلی این پروتزها عبارتند از:

بازیابی توانایی انجام کارهای روزمره

پروتزهای اندام فوقانی به افراد اجازه می‌دهند تا وظایف روزمره خود را مانند گرفتن اشیا، نوشتن و انجام فعالیت‌های شخصی به راحتی انجام دهند.

افزایش اعتماد به نفس

با استفاده از پروتزهای مناسب، افراد می‌توانند بدون نیاز به کمک دیگران به انجام فعالیت‌های خود بپردازند که این امر به افزایش اعتماد به نفس آن‌ها کمک می‌کند.

کاهش فشار بر روی اندام‌های دیگر

پروتزهای اندام فوقانی می‌توانند فشار ناشی از نبود عضو را از روی سایر اندام‌ها کاهش دهند و به بهبود تعادل کلی بدن کمک کنند.

بهبود کیفیت زندگی

پروتزهای مدرن با تکنولوژی‌های پیشرفته به افراد کمک می‌کنند تا بهبود چشمگیری در کیفیت زندگی خود تجربه کنند و از محدودیت‌های جسمی خود بکاهند.

مراحل ساخت پروتز اندام فوقانی

ساخت پروتزهای اندام فوقانی فرآیندی پیچیده و چند مرحله‌ای است که نیازمند دقت و تخصص فراوان است. مراحل ساخت پروتزهای اندام فوقانی شامل موارد زیر می‌شود:

مشاوره و ارزیابی

در این مرحله، پزشک و متخصص پروتز شرایط فیزیکی و نیازهای فرد را ارزیابی می‌کنند تا نوع مناسب پروتز را مشخص کنند.

قالب‌گیری

برای ساخت پروتز متناسب با شکل و ابعاد بدن فرد، از اندام باقیمانده قالب‌گیری می‌شود. این مرحله برای ایجاد تناسب و راحتی بیشتر پروتز ضروری است.

طراحی و ساخت

پس از قالب‌گیری، متخصص پروتز با استفاده از اطلاعات به دست آمده، پروتز را طراحی و می‌سازد. این مرحله شامل انتخاب مواد مناسب و اعمال تکنولوژی‌های مدرن است.

آزمایش و تنظیم

پس از ساخت پروتز، آن را روی بدن بیمار قرار داده و آزمایش‌های لازم انجام می‌شود. در این مرحله، تنظیمات نهایی انجام می‌شود تا پروتز به بهترین شکل با بدن فرد هماهنگ شود.

 آموزش و تمرین

پس از نصب پروتز، بیمار نیاز به آموزش و تمرین دارد تا بتواند به درستی از آن استفاده کند. این مرحله توسط فیزیوتراپیست و متخصص توانبخشی انجام می‌شود.

اقدامات لازم قبل از دریافت پروتز اندام فوقانی

قبل از دریافت پروتز اندام فوقانی، انجام برخی اقدامات برای آماده‌سازی فرد ضروری است تا بتواند بهترین نتیجه را از پروتز دریافت کند. برخی از این اقدامات عبارتند از:

مشاوره با پزشک

پیش از دریافت پروتز، لازم است با پزشک متخصص مشورت شود تا از آمادگی بدن و سلامت عمومی فرد اطمینان حاصل شود.

تمرینات تقویتی

انجام تمرینات تقویتی برای عضلات باقیمانده و ناحیه‌ای که پروتز قرار می‌گیرد، می‌تواند به بهبود عملکرد پروتز کمک کند.

آماده‌سازی روانی

دریافت پروتز می‌تواند برای بسیاری از افراد به لحاظ روانی چالش‌برانگیز باشد؛ آمادگی ذهنی و روانی برای پذیرش پروتز و تغییرات ناشی از آن بسیار اهمیت دارد.

مراقبت‌های بعد از دریافت پروتز اندام فوقانی

پس از دریافت پروتز اندام فوقانی، مراقبت‌های ویژه‌ای لازم است تا عملکرد پروتز بهینه باشد و طول عمر آن افزایش یابد. برخی از مراقبت‌های پس از دریافت پروتز عبارتند از:

تمیز کردن منظم

پروتز باید به طور منظم تمیز شود تا از تجمع باکتری‌ها و ایجاد عفونت جلوگیری شود.

بررسی‌های دوره‌ای

به طور منظم با متخصص پروتز ملاقات کنید تا از وضعیت مناسب پروتز و اندام باقیمانده مطمئن شوید.

مراقبت از پوست

پوست اطراف محل پروتز ممکن است حساس شود؛ استفاده از مرطوب‌کننده و مراقبت مناسب از پوست می‌تواند از بروز مشکلات پوستی جلوگیری کند.

تنظیم و تعویض پروتز

در صورت تغییر وزن یا شرایط فیزیکی، ممکن است نیاز به تنظیم یا تعویض پروتز باشد.

سوالات متداول درباره پروتزهای اندام فوقانی

1. آیا همه افراد می‌توانند از پروتزهای اندام فوقانی استفاده کنند؟ 

پاسخ: نه، همه افراد شرایط مناسبی برای استفاده از پروتز ندارند. بسته به شرایط جسمی و توان فیزیکی فرد، پزشک ممکن است تصمیم بگیرد که پروتز مناسب نیست.

2. آیا استفاده از پروتز دردناک است؟ 

پاسخ: در ابتدای استفاده ممکن است فرد احساس ناراحتی داشته باشد؛ اما با تنظیمات مناسب و تمرین، این درد کاهش می‌یابد.

3. چقدر طول می‌کشد تا به پروتز عادت کنم؟ 

پاسخ: زمان عادت کردن به پروتز به شرایط فرد و نوع پروتز بستگی دارد. برخی افراد به سرعت عادت می‌کنند و برخی دیگر ممکن است به زمان بیشتری نیاز داشته باشند.

4. آیا پروتزها نیاز به تعمیر دارند؟ 

پاسخ: بله، با گذشت زمان و استفاده مداوم، پروتز ممکن است نیاز به تعمیر یا تنظیم مجدد داشته باشد تا عملکرد آن بهینه باقی بماند.

5. آیا پروتزهای جدید دارای حس لمسی هستند؟ 

پاسخ: برخی از پروتزهای پیشرفته با تکنولوژی حسگرهای لمسی تولید شده‌اند، اما این تکنولوژی هنوز در حال پیشرفت است و در همه انواع پروتزها موجود نیست.

خلاصه

پروتزهای اندام فوقانی ابزارهای حیاتی در زمینه توانبخشی و بهبود کیفیت زندگی افراد با قطع عضو در ناحیه دست و بازو هستند. این پروتزها با استفاده از تکنولوژی‌های مدرن و طراحی‌های دقیق، به افراد کمک می‌کنند تا توانایی انجام کارهای روزمره خود را باز یابند و از نظر جسمی و روانی بهبود یابند. سایت توان توس با ارائه مشاوره‌های تخصصی و اطلاعات جامع، می‌تواند به شما در انتخاب و استفاده صحیح از پروتزهای اندام فوقانی کمک کند.

بیشتر بخوانید

• پروتز اندام تحتانی
• اسکن کف پا
• پرتوز اندام تحتانی در مشهد