ارتزهای اندام فوقانی، یکی از ابزارهای مهم در حوزه توانبخشی و پزشکی هستند که به بهبود عملکرد یا تسهیل حرکت اندام‌های فوقانی کمک می‌کنند. این ابزارها برای بیماران با مشکلات عضلانی، عصبی و استخوانی استفاده می‌شوند و می‌توانند به اصلاح نقص‌ها، بهبود حرکت، یا جلوگیری از بدتر شدن وضعیت بیماری‌ها کمک کنند. استفاده از ارتزهای اندام فوقانی در مواردی همچون آسیب‌دیدگی مفاصل، بیماری‌های عصبی، یا نیاز به تثبیت اندام‌ها کاربرد فراوانی دارد.

سایت توان توس، به عنوان یکی از منابع معتبر در زمینه ارائه محصولات و خدمات توانبخشی، به بیماران و متخصصان اطلاعات جامع و دقیقی در خصوص ارتزهای اندام فوقانی ارائه می‌دهد. در ادامه به بررسی انواع، کاربردها، و نکات مهم مرتبط با ارتزهای اندام فوقانی خواهیم پرداخت.

تفاوت بین ارتز و پروتز

قبل از ورود به جزئیات ارتزهای اندام فوقانی، لازم است تفاوت بین ارتز (Orthosis) و پروتز (Prosthesis) را شرح دهیم. ارتز یک وسیله‌ی کمکی است که برای حمایت، اصلاح، یا بهبود عملکرد یک اندام آسیب‌دیده یا ضعیف شده به کار می‌رود. در مقابل، پروتز به عنوان یک جایگزین مصنوعی برای یک اندام از دست رفته استفاده می‌شود. به عبارت دیگر، ارتز برای اندام‌هایی که هنوز موجود هستند و نیاز به بهبود یا اصلاح دارند به کار می‌رود، در حالی که پروتز برای جایگزینی یک اندام از دست رفته است.

 ارتوزهای اندام فوقانی چیست؟

ارتوزهای اندام فوقانی (Upper Limb Orthosis) ابزارهای کمکی هستند که برای بهبود عملکرد دست‌ها، مچ‌ها، آرنج‌ها و شانه‌ها طراحی شده‌اند. این ابزارها با هدف تثبیت مفاصل، تسهیل حرکت یا کاهش درد و التهاب به کار می‌روند. ارتوزها معمولاً برای بیمارانی که دچار آسیب‌های جسمی یا مشکلات عصبی هستند استفاده می‌شوند تا به بهبود توانایی‌های حرکتی و جلوگیری از مشکلات جدی‌تر کمک کنند.

انواع ارتزهای اندام فوقانی

ارتزهای اندام فوقانی بسته به ناحیه‌ای که تحت درمان است و نوع مشکلی که بیمار با آن مواجه است، به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. برخی از مهم‌ترین انواع ارتزهای اندام فوقانی عبارت‌اند از:

ارتز مچ و دست (Wrist and Hand Orthosis)

 این نوع ارتز برای تثبیت مچ دست و انگشتان استفاده می‌شود و به ویژه در مواردی مانند شکستگی‌ها، آسیب‌دیدگی‌های مفصلی و بیماری‌های عصبی مانند کارپال تونل به کار می‌رود.  

ارتز آرنج (Elbow Orthosis)

 این ارتزها برای تثبیت و محافظت از مفصل آرنج به کار می‌روند. در مواردی همچون شکستگی‌های آرنج یا التهاب‌های مفصلی استفاده می‌شود.

ارتز شانه (Shoulder Orthosis)

 این نوع ارتز برای پشتیبانی و تثبیت مفصل شانه استفاده می‌شود و معمولاً در بیماران مبتلا به آسیب‌های شانه‌ای یا جراحی‌های مفصل شانه به کار می‌رود.

ارتز بازو (Arm Orthosis)

 این ارتز برای تثبیت و حمایت از عضلات و مفاصل بازو به کار می‌رود و به بیماران کمک می‌کند تا در مراحل درمان سریع‌تر به بهبود برسند.

ارتز انگشتان دست (Finger Orthosis)

 این ارتز برای تثبیت و محافظت از انگشتان دست استفاده می‌شود و در مواردی مانند شکستگی انگشتان یا آسیب‌های تاندونی به کار می‌رود.

کاربردهای ارتزهای اندام فوقانی

ارتزهای اندام فوقانی کاربردهای متنوعی در حوزه‌های پزشکی و توانبخشی دارند. برخی از مهم‌ترین کاربردهای این ارتزها عبارت‌اند از:

تثبیت مفاصل آسیب‌دیده

ارتزهای اندام فوقانی به تثبیت مفاصل و استخوان‌های آسیب‌دیده کمک می‌کنند تا فرآیند بهبود سریع‌تر انجام شود و از بدتر شدن وضعیت جلوگیری شود.

اصلاح ناهنجاری‌های عصبی و عضلانی

بسیاری از بیماری‌های عصبی و عضلانی می‌توانند باعث کاهش عملکرد اندام‌ها شوند. ارتزها به بیماران کمک می‌کنند تا با استفاده از این ابزارها عملکرد عضلات و مفاصل خود را بهبود بخشند.

کاهش درد و التهاب

در مواردی که درد و التهاب مفاصل وجود دارد، ارتزهای اندام فوقانی با محدود کردن حرکت یا تثبیت مفاصل به کاهش درد کمک می‌کنند.

پیشگیری از ناهنجاری‌های مفصلی

برخی از ارتزها برای جلوگیری از بروز ناهنجاری‌های مفصلی یا تغییر شکل اندام‌ها طراحی شده‌اند. این ارتزها با محدود کردن حرکت نادرست مفاصل به حفظ سلامت مفاصل کمک می‌کنند.

ارتزهای اندام فوقانی برای درمان چه مشکلاتی به کار می‌روند؟

ارتزهای اندام فوقانی برای درمان مشکلات مختلفی به کار می‌روند. برخی از این مشکلات عبارت‌اند از:

شکستگی‌های استخوانی

 ارتزهای مچ، آرنج و شانه می‌توانند به تثبیت استخوان‌های شکسته و تسریع بهبودی کمک کنند.

بیماری‌های مفصلی

 ارتزها می‌توانند در مواردی مانند التهاب مفاصل، آرتروز و کارپال تونل به کاهش درد و تثبیت مفاصل کمک کنند.

بیماری‌های عصبی

 ارتزهای دست و بازو در بیماران مبتلا به مشکلات عصبی مانند فلج مغزی یا سکته مغزی به بهبود توانایی حرکتی کمک می‌کنند.

ترکیبات مورد استفاده در ساخت ارتز اندام فوقانی

ارتزهای اندام فوقانی از مواد مختلفی ساخته می‌شوند که بسته به نوع کاربرد و نیاز بیمار متفاوت است. برخی از مواد رایج مورد استفاده در ساخت این ارتزها عبارت‌اند از:

پلاستیک‌های فشرده (High-Density Plastics)

 این مواد به دلیل سبکی و قابلیت شکل‌دهی به راحتی برای ساخت انواع ارتزها به کار می‌روند.

فلزات سبک (Lightweight Metals)

 فلزاتی مانند آلومینیوم برای ساخت ارتزهای محکم و بادوام به کار می‌روند.

فیبر کربن (Carbon Fiber)

 این ماده به دلیل استحکام بالا و وزن کم در برخی از ارتزهای پیشرفته استفاده می‌شود.

مواد نرم و پدهای فشاری (Foam and Padding)

 برای افزایش راحتی بیمار و جلوگیری از تحریک پوست، از مواد نرم در داخل ارتزها استفاده می‌شود.

وظایف ارتزهای اندام فوقانی

ارتزهای اندام فوقانی وظایف مختلفی در بهبود و حمایت از عملکرد اندام‌ها دارند. برخی از وظایف این ارتزها عبارت‌اند از:

1. حمایت از مفاصل و استخوان‌ها: ارتزها به حمایت از مفاصل و استخوان‌ها در طول درمان کمک می‌کنند و از حرکت نادرست یا آسیب بیشتر جلوگیری می‌کنند.
2. تثبیت حرکت اندام‌ها: در مواردی که اندام‌های فوقانی نیاز به تثبیت دارند، ارتزها با محدود کردن حرکت نادرست به بهبود کمک می‌کنند.
3. کاهش فشار روی عضلات و مفاصل: ارتزها به کاهش فشار و بار اضافی روی مفاصل و عضلات کمک می‌کنند و از آسیب‌های بیشتر جلوگیری می‌کنند.

مشکلات عدم استفاده از ارتزهای اندام فوقانی

عدم استفاده از ارتزهای اندام فوقانی می‌تواند مشکلات متعددی را برای بیماران ایجاد کند. برخی از این مشکلات عبارت‌اند از:

تشدید آسیب‌ها

در صورت عدم استفاده از ارتزهای مناسب، ممکن است آسیب‌ها و مشکلات موجود در مفاصل و عضلات بدتر شوند و به مشکلات جدی‌تری منجر شوند.

کاهش کیفیت زندگی

عدم استفاده از ارتزهای مناسب می‌تواند به کاهش توانایی‌های حرکتی و کاهش کیفیت زندگی بیمار منجر شود.

طولانی‌تر شدن فرآیند درمان

استفاده نکردن از ارتزهای اندام فوقانی ممکن است باعث شود که فرآیند بهبودی کندتر و طولانی‌تر شود.

نکات و مراقبت‌های استفاده از ارتزهای اندام فوقانی

برای استفاده بهینه از ارتزهای اندام فوقانی، رعایت برخی نکات و مراقبت‌ها ضروری است

تنظیم دقیق ارتز

برای اثربخشی بهتر، ارتز باید به درستی تنظیم شود تا به بیمار راحتی و حمایت لازم را ارائه دهد.

رعایت نظافت و بهداشت

ارتزها باید به طور منظم تمیز شوند تا از تحریک پوست و بروز عفونت جلوگیری شود.

پوشیدن مناسب

 ارتزها باید به درستی و طبق دستور پزشک پوشیده شوند تا بتوانند وظایف خود را به درستی انجام دهند.

بازبینی منظم توسط پزشک

 پزشکان باید به صورت دوره‌ای وضعیت ارتز و تأثیر آن بر عملکرد بیمار را بررسی کنند تا از صحیح بودن تنظیمات و اثربخشی آن اطمینان حاصل کنند.

خلاصه

ارتزهای اندام فوقانی نقش بسیار مهمی در بهبود و حمایت از عملکرد اندام‌های فوقانی بدن دارند. این ارتزها با تثبیت مفاصل و استخوان‌ها، کاهش درد و التهاب، و اصلاح ناهنجاری‌های عضلانی و عصبی به بهبود توانایی‌های حرکتی بیماران کمک می‌کنند.

سایت توان توس به عنوان یکی از منابع معتبر در ارائه ارتزهای اندام فوقانی، می‌تواند به بیماران و متخصصان کمک کند تا بهترین ابزارهای کمکی را برای بهبود سلامت و کیفیت زندگی خود انتخاب کنند.

بیشتر بخوانید

• ارتز ستون فقرات
• ارتز اندام تحتانی
• پروتز اندام تحتانی