ارتز اندام تحتانی یک وسیله کمکی برای افراد مبتلا به مشکلات حرکتی است که با هدف بهبود عملکرد اندام تحتانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این ابزارها به منظور پشتیبانی، تثبیت یا تصحیح ناهنجاری‌های حرکتی طراحی شده‌اند و به افراد در بهبود عملکردهای روزمره کمک می‌کنند. ارتز با پروتز که جایگزین اندام قطع‌شده است، تفاوت دارد؛ ارتز به‌طور کلی عملکرد طبیعی اندام موجود را بهبود می‌بخشد یا اصلاح می‌کند، در حالی که پروتز جایگزینی کامل برای اندام از دست رفته است. در ادامه از سایت توان توس به بررسی جامع ارتزهای اندام تحتانی، انواع و کاربردهای آن‌ها و نکات مرتبط خواهیم پرداخت.

ارتزهای اندام تحتانی چیست؟

ارتزهای اندام تحتانی وسایلی هستند که برای حمایت، تثبیت، تسهیل حرکت یا اصلاح ناهنجاری‌های حرکتی در قسمت‌های مختلف اندام تحتانی شامل پا، مچ پا، زانو و ران طراحی شده‌اند. این ارتزها به افرادی که مشکلات حرکتی دارند، کمک می‌کنند تا بتوانند با پشتیبانی مکانیکی یا تصحیح حرکات نادرست، زندگی بهتری داشته باشند. این وسایل در دسته‌ای از تکنولوژی‌های توانبخشی قرار می‌گیرند و به منظور اصلاح نقص‌های عضلانی یا اسکلتی طراحی شده‌اند.

 انواع ارتزهای اندام تحتانی

ارتزهای اندام تحتانی به چندین دسته تقسیم می‌شوند که هر کدام برای بخش‌های مختلفی از اندام تحتانی طراحی شده‌اند:

ارتزهای پا (FO – Foot Orthoses)

این نوع ارتزها برای حمایت از قوس کف پا و جلوگیری از مشکلاتی مانند صافی کف پا یا تسکین درد ناشی از فشارهای غیرطبیعی به پاها استفاده می‌شوند.

ارتزهای مچ پا (AFO – Ankle Foot Orthoses)

این وسایل برای تثبیت مچ پا و حمایت از حرکت صحیح پا در حین راه رفتن به کار می‌روند. ارتزهای مچ پا به بیماران با مشکلاتی همچون افتادگی پا یا عدم توانایی کنترل مچ پا کمک می‌کنند.

ارتزهای زانو (KO – Knee Orthoses)

این نوع ارتزها برای افرادی که مشکلاتی در مفصل زانو دارند، مثل آرتروز یا ضعف عضلانی، استفاده می‌شود. این ارتزها می‌توانند ثبات بیشتری به زانو ببخشند و از آسیب‌های بیشتر جلوگیری کنند.

ارتزهای زانو-مچ پا-پا (KAFO – Knee Ankle Foot Orthoses)

این ارتزها ترکیبی از پشتیبانی برای زانو، مچ پا و پا هستند و برای بیمارانی که ضعف یا فلج در این بخش‌ها دارند به کار می‌روند.

ارتزهای ران (HO – Hip Orthoses)

این نوع ارتزها برای تثبیت مفصل ران و کنترل حرکات نادرست این ناحیه استفاده می‌شوند.

 کاربردهای ارتز اندام تحتانی

ارتزهای اندام تحتانی دارای کاربردهای متنوعی هستند که عمدتاً به منظور کمک به بهبود عملکردهای حرکتی و اصلاح ناهنجاری‌ها به کار می‌روند. برخی از کاربردهای اصلی این ارتزها عبارتند از:

1. بهبود ثبات و تعادل: ارتزها با تثبیت مفاصل و عضلات به بیماران کمک می‌کنند تا تعادل خود را در هنگام راه رفتن یا ایستادن حفظ کنند.
2. اصلاح ناهنجاری‌های حرکتی: ارتزها می‌توانند حرکات نادرست یا ناهنجاری‌های عضلانی و اسکلتی را تصحیح کنند و به بهبود عملکرد اندام تحتانی کمک کنند.
3. کاهش درد: با توزیع صحیح وزن و کاهش فشار بر روی مفاصل و عضلات، ارتزها می‌توانند دردهای ناشی از مشکلاتی مانند آرتروز را کاهش دهند.
4. پشتیبانی از بهبود پس از جراحی: پس از جراحی‌های ارتوپدی، ارتزها به عنوان یک وسیله حمایتی برای تسهیل بهبودی و جلوگیری از عوارض جانبی به کار می‌روند.

 ارتزهای اندام تحتانی برای درمان چه مشکلاتی به کار می‌روند؟

ارتزهای اندام تحتانی برای درمان و مدیریت مشکلات متعددی به کار می‌روند، از جمله:

آرتروز و بیماری‌های مفصلی

ارتزها می‌توانند فشار وارد بر مفاصل را کاهش داده و به بیماران مبتلا به آرتروز کمک کنند تا از درد و آسیب بیشتر جلوگیری کنند.

صافی کف پا و مشکلات قوس پا

ارتزهای پا به تصحیح مشکلات ساختاری پا، مانند صافی کف پا، کمک می‌کنند.

فلج یا ضعف عضلانی

ارتزهای مچ پا، زانو و ران برای بیمارانی که فلج یا ضعف عضلانی دارند، به کار می‌روند تا بتوانند بهتر راه بروند یا بایستند.

افتادگی پا

بیماران مبتلا به افتادگی پا از ارتزهای مچ پا بهره می‌برند که پا را در وضعیت صحیحی نگه داشته و از برخورد پا با زمین در هنگام راه رفتن جلوگیری می‌کنند.

 ترکیبات مورد استفاده در ساخت ارتزهای اندام تحتانی

برای ساخت ارتزهای اندام تحتانی از مواد مختلفی استفاده می‌شود که هر کدام ویژگی‌های خاصی دارند. مهم‌ترین مواد مورد استفاده شامل:

1. پلاستیک: بسیاری از ارتزهای سبک از پلاستیک‌های مقاوم ساخته می‌شوند که علاوه بر سبک بودن، انعطاف‌پذیری مناسبی دارند و امکان حرکت محدود را فراهم می‌کنند.
2. فلزات: در برخی ارتزها از فلزات سبک و مقاوم استفاده می‌شود که دوام بالایی دارند و معمولاً در ارتزهای پیچیده‌تر مانند KAFO به کار می‌روند.
3. مواد نرم و فوم: برای ایجاد راحتی بیشتر و جلوگیری از فشار اضافی به اندام، از مواد نرم و فوم‌ها به عنوان بالشتک‌های داخلی در ارتزها استفاده می‌شود.

 وظایف ارتزهای اندام تحتانی

ارتزهای اندام تحتانی دارای وظایف متعددی هستند که به بهبود کیفیت زندگی بیماران کمک می‌کنند. برخی از وظایف اصلی آن‌ها عبارتند از:

پشتیبانی مکانیکی

ارتزها با حمایت از عضلات و مفاصل ضعیف یا آسیب‌دیده به بهبود عملکرد حرکتی کمک می‌کنند.

تثبیت

ارتزها می‌توانند مفاصل را در وضعیت صحیحی نگه دارند و از حرکات نادرست یا مضر جلوگیری کنند.

تصحیح

ارتزها به اصلاح ناهنجاری‌های حرکتی مانند چرخش غیرطبیعی پاها یا ناهنجاری‌های اسکلتی کمک می‌کنند.

کاهش فشار

با توزیع مجدد فشار بر روی اندام‌ها، ارتزها از آسیب‌های بیشتر جلوگیری می‌کنند و به کاهش درد کمک می‌کنند.

 مشکلات عدم استفاده از ارتزهای اندام تحتانی

عدم استفاده از ارتزهای اندام تحتانی می‌تواند منجر به مشکلات جدی و طولانی‌مدت شود. برخی از مشکلاتی که در صورت عدم استفاده از این ابزارها ممکن است رخ دهند عبارتند از:

1. تشدید ناهنجاری‌های حرکتی: ناهنجاری‌هایی مانند افتادگی پا یا مشکلات مفصلی می‌توانند با گذر زمان بدتر شوند و موجب آسیب‌های بیشتر شوند.
2. افزایش درد: بیمارانی که از ارتزهای مناسب استفاده نمی‌کنند، ممکن است با افزایش فشار بر روی مفاصل و عضلات دچار دردهای شدیدتری شوند.
3. کاهش تحرک و استقلال فردی: عدم استفاده از ارتزهای مورد نیاز می‌تواند باعث کاهش توانایی حرکتی فرد شود و استقلال او در انجام کارهای روزمره را تحت تاثیر قرار دهد.

 نکات و مراقبت‌های استفاده از ارتزهای اندام تحتانی

برای استفاده صحیح از ارتزهای اندام تحتانی، رعایت چند نکته ضروری است:

تنظیم صحیح

ارتز باید توسط یک متخصص به‌درستی تنظیم شود تا از کارایی بهینه آن اطمینان حاصل شود. تنظیم نادرست می‌تواند مشکلات بیشتری را ایجاد کند.

مراقبت و نگهداری

ارتزها نیاز به مراقبت و نگهداری منظم دارند. برای جلوگیری از خرابی و افزایش عمر مفید ارتز، باید آن‌ها را به‌طور منظم تمیز کرد و از آسیب به اجزای آن جلوگیری نمود.

پیشرفت تدریجی

بیماران باید به تدریج و تحت نظارت پزشک یا متخصص فیزیوتراپی از ارتز استفاده کنند. افزایش ناگهانی استفاده از ارتز می‌تواند باعث درد یا مشکلات دیگر شود.

تمرین و تقویت

استفاده از ارتز باید همراه با تمرینات تقویتی باشد تا عضلات اطراف اندام تقویت شوند و بهبود عملکرد بیشتری ایجاد شود.

خلاصه

ارتزهای اندام تحتانی یکی از ابزارهای مهم در حوزه توانبخشی هستند که با حمایت و تصحیح مشکلات حرکتی به بهبود کیفیت زندگی افراد کمک می‌کنند. انواع مختلفی از این ارتزها وجود دارند که هر کدام برای بخش‌های مختلفی از اندام تحتانی طراحی شده‌اند و برای درمان مشکلاتی مانند آرتروز، فلج عضلانی یا ناهنجاری‌های حرکتی به کار می‌روند. عدم استفاده از این وسایل می‌تواند به تشدید مشکلات حرکتی و افزایش درد منجر شود. بنابراین، انتخاب و استفاده صحیح از ارتزها به همراه مراقبت و نگهداری مناسب از آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. سایت توان توس با ارائه بهترین اطلاعات و مشاوره‌های تخصصی در زمینه ارتزهای اندام تحتانی می‌تواند به شما در انتخاب و استفاده صحیح از این وسایل کمک کند.

بیشتر بخوانید

• ارتز ستون فقرات
• ارتز اندام فوقانی
• ارتز اندام تحتانی